21.yüzyılda teknolojinin gelişimine bağlı olarak, medya ve sosyal medya kullanımının yaygınlaşması, toplumsal kültür düzeyinin yükselmesi gibi etkenler, kültürel seyahatleri arttırmıştır. Dünyada turizm talebinin profili incelendiğinde, kültürel turizmin öne çıktığı görülmektedir. Kültürel turizm içerisinde yer alan somut/somut olmayan kültürel miras ögeleri, yöresel etkinlikler, gastronomik değerler, yerel halkın yaşam biçimi ziyaretçiler tarafından ilgi odağı haline gelmiştir.
Turizm alanında yaşanılan bu değişimler, sektör yöneticilerinin yeni arayışlara ve programlar üretmesini gerekli kılmıştır. Bu bağlamda, Üniversiteler de bu konular üzerinde yeni bilgiler üretmek amacıyla araştırmalar yaparak elde ettikleri verileri değerlendirmek üzere kongre, panel, sempozyum vb. bilimsel toplantılar gerçekleştirmektedir. Bu toplantılar, hem sektör temsilcilerinin hem de bu alanda akademik çalışma yapan akademisyenlerin üretilen yeni bilgiler ile buluşmasına imkân sağlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’den Selçuk Üniversitesi ile Özbekistan’ın MDIS Üniversitesi işbirliği ile 3-5 Mayıs 2018 tarihleri arasında Özbekistan’ın Başkenti Taşkent’te “II. Uluslararası Kültür Mirası ve Turizm Kongresi” gerçekleştirilmiştir. Toplantıya tüm dünyadan yaklaşık 300’e yakın bilim insanı katılmış, bir panel ve 119 bildiri sunulmuştur.
Bu kongre’de bildiri sunmak üzere Ender Bilar ve Prof.Dr.Derman Küçükaltan tarafından “Yerel Kültür Mirasın Dijitalleştirilmesinin Turizme Katkısı: Edirne Örneği” başlıklı bir bildiri hazırlanmıştır. Hazırlanan bu bildiri, kongre hakem heyeti tarafından incelenip kabul edilmesinin ardından, 4 Mayıs Cuma günü İstanbul Arel Üniversitesi adına Ender Bilar tarafından sunulmuştur.
Uluslararası alanda düzenlenen bu kongreye Edirne’yi örnek göstererek katılmak önemliydi. Edirne, Türkiye’de metrekare’ye en fazla tarihi eserin düştüğü bir serhat şehridir. Dünya’da da Floransa’dan sonra ikinci dünya kentidir. Edirne İl’inin taşınmaz kültür varlıkları toplam sayısının 1.409 oluşu bunun en büyük istatistik verisidir.
Kentin kültür miraslarının insanlığın yaşamına kazandırılıp elektronik ortamdan tüm dünya ile buluşturulması ve bu çalışmaların sonucu turizm potansiyelinin son yıllarda artış göstermesi incelenmesi gereken bir çalışmaydı.
Osmanlı İmparatorluğu’na 92 yıl başkentlik yapmış tarih ve kültür kenti Edirne’nin en önemli kültür miraslarından biri olan “Edirne Sarayı” ile ilgili “Edirne Sarayı ve Yerleşim Planı”nın 1994 yılında Yrd.Doç.Dr.Ratip Kazancıgil tarafından hazırlanıp Türk Kütüphaneciler Edirne Şubesi tarafından yayınlanması ve dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e takdimi sonrası Edirne Valiliği tarafından kurulan “Edirne Sarayı İhya ve İnşa Vakfı”, Edirne Valiliği, Edirne Belediye Başkanlığı, İstanbul Üniversitesi ve Trakya Üniversitesi işbirliği ile 25-27 Kasım 1995 tarihleri arasında düzenlenen “I. Edirne Sarayı Sempozyumu”, Edirne Sarayı’nın ayağa kaldırılması, kentin kültür miraslarının insanlığın yaşamına kazandırılması adına gerçekleştirilen ilk uyanış hareketleridir. Trakya Üniversitesi’nin 23 Nisan 1997 tarihinde Sultan II. Bayezid Külliyesi Darüşşifa Bölümü’nü Müze olarak hizmete açması, Türkiye Cumhuriyetinin nüfus cüzdanı olan Lozan Antlaşmasıyla ülkemiz sınırlarına katılan Karaağaç Semtinde yer alan “Tarihi Tren Gar Binası ve Sosyal Tesisleri”nin Trakya Üniversitesi tarafından restorasyonunun yapılarak, Haziran 1998 tarihinde Rektörlük ve birimlerinin buraya taşınması, 19 Temmuz 1998 tarihinde Lozan Anıtı, Meydanı ve Müzesi’nin insanlığın yaşamına kazandırılması, bir üniversitenin kente etkisi, kent halkıyla bütünleşmesi, kentin dinamiklerini harekete geçirmesi adına önem taşımaktaydı. 2004 yılında Trakya Üniversitesi Sultan II. Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesi”nin Avrupa Müze Ödülü ile taçlandırılması yerel kültür miraslarımızın insanlığın yaşamına kazandırılmasının kent turizmine olan etkisini ortaya çıkarmıştır. Edirne Valisi rahmetli Sayın Fahri Yücel’in kentin kültür miraslarını öne çıkarma çalışmaları kentteki turizm hareketliğini hızlandırmıştır. Kentteki bu hareketlilik kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum örgütlerini harekete geçirmiştir. Kentimizin Somut ve Somut Olmayan Kültür Miraslarını UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girmesi için Edirne Belediye Başkanlığı ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ortaklaşa çalışmaları sonucunda bugün kentimizin 4 kültür mirası listeye girmiş, 2 eseri de aday listede beklemektedir. Edirne Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün Edirne il ve ilçelerinde bulunan kültür mirası eserlere 2002 yılından bugüne 98 Restorasyon, 95 basit onarım ve 60 esere de proje temin işi gerçekleştirerek yaşama dönüştürülmesi önemli çalışmalardır.
Edirne Belediye Başkanlığı’nın 2014 yılından sonra kentte başlattığı kültür miraslarının insanlığın yaşamına kazandırma çalışmaları, Eski Elektrik Fabrikasının Kültür Merkezi’ne, Hafız Ağa Konağının “Edirne Kent Müzesi”ne dönüştürülmesi, Türkiye’nin en büyük ikinci şehitliği olan “Edirne Askeri Hastanesi Şehitliği”nin kurularak ziyaretçilere açılması kentin turizm potansiyeline ayrı bir değer kazandırmıştır. Edirne Belediye Başkanı Sayın Recep Gürkan’ın Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) ile bir araya gelerek ‘Edirne’yi Keşfet’ adlı organizasyon kapsamında, Hürriyet ve Posta Gazetesinin köşe yazarlarını Edirne’ye davet edilip gezdirilmesi, yazarların haftalarca sayfalarında Edirne’nin tarihi, kültürel ve sanatsal değerlerini yazması. kenttin turizm potansiyelinin artmasına katkı sağlamıştır.
Özbekistan’ın Başkenti Taşkent’te gerçekleştirilen “Kültür Mirası ve Turizm Kongresi”n de sunmuş olduğumuz bu bildiri de, kentimizin “Somut ve Somut Olmayan Kültür Mirası” öğelerinin, insanlığın yaşamına kazandırılmasının ve çağın bilişim ve iletişim teknolojileri aracılığıyla tüm dünya ile buluşturulmasının sonuçları istatistiki veriler ile anlatılmıştır. Sonuçta bu toplantı da, dünyanın dört bir ucundan gelen sektör temsilcileri ile akademisyenlerine Edirne’nin kültür mirasları, turizm potansiyeli belgeler ile sunulmuştur. Özbekistan’ın iki önemli televizyon kanalı olan 24 TV ile DUNYO TV’nin benimle özel röportaj yapması da toplantıdaki önemimizi göstermiştir.
Başarı, Çok Çalışmanın ve Üretme’nin birleşkesidir. Bizlere bu imkânı sağlayan İstanbul Arel Üniversitesi Rektörlüğü yöneticilerimize teşekkürlerimizi saygı ile sunuyoruz.
Prof.Dr.Doğan Kuban; “Toplumlar, yarattıkları kültürleri seçilmiş kentlerinde sergilerler. Çünkü uygarlık sadece kentlerde yaratılmıştır.” diyerek tarihe not düşerken, Stefan Zwig’de, “İnsanlığın yıldızının parladığı anlar, bu kentlere yansır. Onlarda insanları aydınlatır.” demiştir.