Ender BİLAR
www.enderbilar.com
www.enderbilar.com
Edirne; tarih, kültür ve sanat kenti olarak öne çıkarken Edirne’nin bir eğitim kenti olduğunu gözden kaçırırız. Osmanlı döneminde Edirne Sarayında yer alan Şehzadeler Mektebi, I. Murat döneminde kurulan Enderun Mektepleri, Sıbyan mektepleri ile medreseler Edirne’nin eğitim tarihinde önemlidir. 1488 yılında açılan Sultan II.Bayezid Camii ve Külliyesi içinde yer alan Darüşşifa ve Tıp Medresesi kentimizin sağlık ve tıp eğitimi tarihi açısından da çok değerlidir.
Cumhuriyet Dönemi’nde Edirne bir taraftan yeniden imar edilmeye çalışılırken diğer yandan da eğitim alanında yeni fikirler ortaya atılarak kentin kalkınması yolunda çalışmalargerçekleştirilmekteydi. İstanbul Üniversitesi tarafından “Üniversite Haftası” adı altında her yıl yurdun farklı bir ilinde düzenlenen seri konferanslardan birisi de 24-29 Eylül 1957 tarihleri arasında Prof.Dr.A.Süheyl Ünver, Prof.Tayyip Gökbilgin, Prof.Dr.Zeki Yalım, Prof.Dr.Burhanettin Batman, Prof.Dr.Selahattin İnal, Doç.Dr.Lütfü Güçer, Doç.Dr.Orhan Yamanlar’ın katılımlarıyla Edirne’de yapılmıştır.
2022 Edirne yılında kuruluşunun 40. yılını kutlayan Trakya Üniversitesi’nin temellerini oluşturacak fikirlerin atıldığı bu toplantıda konuşma yapan Ord.Prof.Dr.A.Süheyl Ünver ile Prof.Tayyip Gökbilgin, Edirne’de bir Enstitü kurulması ile ilgili fikir ve düşüncelerini ifade etmişlerdir. Toplantıda yapılan bu konuşma Edirne’de olumlu karşılanmış ve büyük heyecan yaratmıştır.
Yaklaşık 7 yıl sonra Edirne’nin 600. fethi yılı dolayısıyla Türk Tarih Kurumu, 9-12 Eylül 1963 tarihleri arasında Edirne’de bir seminer düzenlemiştir. Ord.Prof.Dr.Şevket Aziz Kansu, Ord.Prof.Dr.A.Süheyl Ünver, Prof.Dr.Afet İnan, Prof.Dr.Halil İnalcık, Prof.Dr.Bekir Sıtkı Baykal, Prof.Tayyip Gökbilgin, Prof.Dr.Bedi Şehsuvaroğlu, Prof.Dr.Cemal Tukin, Doç.Dr.Semavi Eyice ve Rauf Tuncay’ın katılımıyla Edirne Kız Öğretmen Okulu Konferans salonunda gerçekleşen seminerin kapanışında konuşma yapan Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof.Dr.Şevket Aziz Kansu; Edirne’nin tarihi önemini vurgulayarak; “Edirne’nin böyle bir tarihe, orijinal bir medeniyetesahip olması “Üniversite Şehri” olmasına sebep teşkil eder. Onun için Edirne Üniversitesi ikrini bütün gücümüzle destekleyeceğim”.
Gerçekleşen bu toplantının yaklaşık dört yıl ardından 22 Şubat 1967 Çarşamba günü saat 17’de EdirneValisi Sayın Ferit Kubat, Ticaret Borsası salonunda,Edirnelilerle bir toplantı yapmıştır. Toplantıda Edirne Üniversitesinin kurulmasına yönelik bir derneğin kurulması için dönemin Milli Eğitim Müdürü Salahattin Ortaç’ı görevlendirmiştir. Ortaç bu konuda gerekli çalışmaları yaparak 16Mart 1967 tarihinde merkezi Edirne’de olan “Edirne Üniversitesi’ni Kurma, Geliştirme, Yaşatma, Koruma ve Yükseköğretim Gençlerine Yurt Yapma Derneği” adıyla bir dernek kurulmuştur. Ancak Salahattin Ortaç’ın, üç ay sonra Sivas Milli Eğitim Müdürlüğüne atanması nedeniyle, başkanlığına yönetim kurulu üyelerinden Ruhi Esin getirilmiş ve on beş yıl bu görevi sürdürmüştür. 11 Nisan 1969 tarihinde İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp FakültesiGenel Kurulu toplanarak;“Üniversitenin kendi potansiyelinde kurmak istediği ikinci üniversitenin yeri içinde ve Fakültenin patronajı altındaki Tıp Fakültesi’nin Edirne’de kurulması uygun görülmüştür”. Alınan bu karar 11.04.1969 ve2402/69 sayı ile İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’ne gönderilmiş, İstanbul Üniversite Senatosu da17.04.1969 tarihli toplantısında bu kararı kabul etmiştir. Kabul edilen bu karar 24.04.1969 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığının onayına sunulmuştur. Tıp Fakültesi ve Edirne Üniversitesi’nin kurulması için yapılan bu çalışmalardan uzun süre sonuç alınamamıştır.
Bu bağlamda, Edirne’de üniversitenin temelini atacak yükseköğretim kurumlarının kurulması ile ilgili yoğun çalışmalar sürdürülmektedir. 3 Kasım 1969 tarihinde Edirne Eğitim Enstitüsü, Matematik, Fen ve Tabiat Bilgileri bölümleri halinde 100 öğrenci ile bugün Orduevi’nin olduğu yerde yer alan Kurtuluş İlköğretim okulu binasında eğitime başlamıştır. İlk kurucu müdürü Kemal Onur Bey’dir. İlk mezunlarını 1971-1972 yılında veren okulun, 1978-1979 yılında eğitim süresi dört yıla çıkarılmış ve “Edirne Yüksek Öğretmen Okulu” adını almıştır.Devlet Planlama Teşkilatı, YÖK ve Milli Eğitim Bakanlığı arasında yapılan çalışmalar neticesinde de, Edirne Tıp Fakültesi 29 Mayıs 1974 yılında İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak Cerrahpaşa Tıp Fakültesi bünyesinde kurulmuştur. “Edirne Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi” de dönemin Milli Eğitim Bakanı Edirne milletvekili İlhami Ertem’in çabasıyla 21 Şubat 1977 tarihinde Edirne Ticaret Lisesi’nin bir bölümünde eğitim-öğretime başlamıştır. Kurucu Başkanı Prof.Dr.Selahaddin Çakal’dır. Bu akademi ile ilgili de bir dernek kurulmuş ve başkanlığını da Dr.Ratip Kazancıgil yapmıştır. Edirne’de yürütülen bu çalışmalar Tekirdağ’da ses getirmiş ve Tekirdağ’da “Tarım Bilimleri ve Köy Ekonomisi Fakültesi’nin kurulması gündeme gelmiş ve bu fakültenin Edirne Üniversitesi altında Tekirdağ’da Ziraat Fakültesinin kurulmasının uygun olacağı belirtilmiştir.Yapılan çalışmalar meyvelerini vermeye başlamıştır. Edirne’de, üniversitenin kurulacağı arsada etüt ve proje çalışmaları başlatılmış, çalışmaları yerinde incelemek üzere de İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri ve Edirne Tıp Fakültesi Dekanı Prof.Dr.Suat Vural, Prof.Dr.Erol Düren ve beraberinde bir ekip gelmiştir. Yapılan bu çalışmaların ardından 23 Ağustos 1976 tarihinde Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi binasının temelleri Edirne’de atılmıştır. 1980 yılında Edirne’de ilk defa “Öğrenci Seçme Sınavı”nın yapılması kararı da Edirne’de üniversite kurulmasının son aşamaya geldiğinin müjdecisi olmuştur. Nitekim 17760 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 41 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile 20 Temmuz 1982 tarihinde “TRAKYA ÜNİVERSİTESİ” Edirne’de kurulmuştur. Yeni kurulan üniversitenin kurucu Rektörü Prof.Dr.Ahmet Karadeniz 31 Temmuz 1982’de, fakülte dekanları da 3 Eylül 1982’de atanmış ve görevlerine başlamışlardır. Üniversitesi, Edirne, Tekirdağ ve Çanakkale’deki akademik birimleriyle 3 Aralık 1982 tarihinde4 Fakülte, 4 Meslek Yüksekokulu, 2 Eğitim Yüksekokuluolmak üzere 1982-1983 eğitim yılına, 3.219 öğrenci ile başlamıştır. Bir bölge üniversitesi konumunda olan Trakya Üniversitesi, 18 Mart Çanakkale Üniversitesi, Tekirdağ Üniversitesi ve Kırklareli Üniversitelerinin temellerini atmış, gelişmelerini sağlamış büyük bir yükseköğretim kurumudur.
M. Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşını başlatmak için Samsuna çıktığı 19 Mayıs günü bayramını Türk Gençliğine armağan etmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, eğitilmiş, üreten, araştıran ve sorgulayan gençlerimizin çağdaş eğitim plan ve programlarıyla yetiştirilmesi için eğitimcilerimizi görevlendirmiştir. Trakya Üniversitesi de kuruluşundan bugüne ülkemiz ve yurtdışından gelen gençlerimizin geleceğine köprü olmak amacıyla gelişerek bugünlere gelmiştir.
Çağdaşlığın ve demokrasinin kalesi kentimizde yükseköğretim kurumlarının kurulması ve gelişmesi için çaba harcayan değerli bilim insanlarını, yöneticilerimizi ve bu çalışmaların arkasında emek harcayan isimsiz kahramanları saygıyla ve minnetle anıyorum.