Kentler, yerel yönetim hizmetlerinin örgütlendiği ve etkin bir şekilde sunulduğu yerler olmasının ötesinde siyasi-idari sisteminin de önemli bir parçasıdır. Günümüzde yerel yönetimler, siyasal olgunluğun gelişmesi, demokratik anlayışın benimsenmesi ve ülke barışına katkı sağlaması açısından çok önemli kuruluşlardır. Bu yönetimlerde gösterilecek başarı, demokratik anlayışın gelişmesine ve ülke düzeyinde bu alanda bir barışçıl ortamın oluşturulmasına yardımcı olacaktır. Bundan dolayı artık hemen hemen her ülkede yerel yönetimlere demokrasinin önemli kurumları olarak bakılmaktadır. Çünkü yerel yönetimlerin en önemli özellikleri arasında, halkın kendi kendini yönetmesine imkân verebilen kurumlar olmaları gelmektedir (M. Ökmen, B. Parlak; s.63).
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yerel yönetimler, demokrasinin ve ülke barışının gelişmesine katkı sağlayarak bugünlere gelmiştir. Gerçekleşen seçimlerde de halk yerel yönetici ve temsilcilerini seçerek kentlerinin siyasi kimliğini belirlemiştir. Edirne halkıda bu demokratik hakkını her seçimde kullanmış ve yerel yöneticilerini seçmiştir. Edirne Merkez İlçe Belediye Başkanlığı seçimlerinde son 30 yılda (1989-2019) gerçekleşen sonuçları incelediğimizde şu tablo ile karşılaşmaktayız.
1989 yılında gerçekleşen yerel seçimlerdeki kayıtlı seçmen sayısı 51.701 olup kurulan sandık sayısı 167’dir. Oy kullanan seçmen sayısı ise 39.032, geçerli oy sayısı 35.880, seçime katılma oranı ise % 75,6’dir. Seçime 7 parti katılmış olup başkanlık seçiminde oyların partilere göre dağılımı şöyledir. ANAP 7.021, DSP 2.774, DYP 6.181, RP 1.579, SHP 15.313 ve diğer parti ve bağımsızların toplam oyu da 4.591’dir. Partileri aldıkları oy oranlarına göre incelediğimizde ise ANAP %19.6, DSP 7.7, DYP 17.2, RP 4.4 ve SHP’nin aldığı oy oranının da % 42,7‘dir. Belediye Meclis seçimi oy sonuçlarını incelediğimizde de partilere göre oy oranlarında % 2-3 oranında değişkenlik olduğu görülmektedir. Bu seçimler sonucu 1984 yılında ANAP dan belediye başkanı seçilen Ecz. İbrahim AY seçimleri kaybederek SHP’nin adayı İnş. Müh. Hamdi SEDEFÇİ belediye başkanlığını kazanmıştır. 1994 yılı mahalli seçimlerinde sandık sayısı 221 olurken kayıtlı seçmen sayısı 66.315, oy kullanan seçmen sayısı 62.196, geçerli oy sayısı 59.489, seçimlere katılma oranı da, % 93.8 olarak gerçekleşmiştir. 1994 yılındaki seçimlere 13 parti katılmış olup oy dağılımı şöyledir; ANAP 8.961, CHP 18.595, DSP 7.267, DYP 10.211, MHP 4.911, RP 4.229, SHP 4.306 ve diğer siyasi partiler de toplam 1.009 oy almıştır. 1994 yılı seçimlerinde oy oranlarına baktığımızda ANAP % 15.10, CHP % 31.30, DSP % 12.20, DYP % 17.20, MHP % 8.20, RP % 7.10 ve SHP’nin de %7.20 oy aldığı görülmektedir. Bu seçim sonuçlarıyla İnş. Müh. Hamdi Sedefçi, bu defa CHP’den belediye başkanı olarak tekrar göreve gelmiştir. 1999 yılına geldiğimizde ise yerel seçimlerde sandık sayısının 410, kayıtlı seçmen sayısının 74.095, oy kullanan seçmen sayısının 64.709, geçerli oy sayısının 61.941, seçime katılma oranının da % 87.30 olduğu görülmektedir. Oyların partilere göre dağılımı şöyle çıkmaktadır. ANAP 18.955, CHP 13.894, DSP 18.369, DYP 2.526, MHP 3.165, FP 3.286 ve diğer siyasi partilere de 1.746 oy verilmiştir. 1999 yılı yerel seçimlerinde partilerin oy oranları incelendiğinde ANAP %30.60, CHP % 22.40, DSP % 29.70, DYP % 4.10, MHP % 5.10, FP % 5.30, oranında oy aldığı görülmektedir. 18 Nisan 1999 yılı Belediye Meclis Üyesi seçimi sonuçlarının partilere göre oy dağılımına baktığımızda aynı yılın belediye başkanlık seçimine göre meclis üyeliği seçimlerinde partilerin aldıkları oy oranlarının değiştiği ortaya çıkmaktadır. Bu dönem seçimlerinde daha önce iki dönem belediye başkanlığı koltuğunda oturan Hamdi Sedefçi, başkanlık görevini ANAP’ın adayı Cengiz Varnatopu’na devretmiştir. 2004 yılı yerel seçimlerine geldiğimizde sandık sayısının 279, kayıtlı seçmen sayısının 82.708, oy kullanan seçmen sayısının 59.648, geçerli oy sayısının 57.745, seçimlere katılma oranının da % 72.10 olduğu görülmektedir. Bu dönem yerel seçimlerinde partilerin aldıkları oy dağılımı ve oranlarını incelediğimizde, AKP 17.493 ile oyların % 30.30’unu, ANAP 2.616 oy ile oyların % 0.45’ini, CHP 18.461 oy ile oyların % 32’sini, DSP 1.930 oy ile oyların % 0.33’ünü, DYP 8.114 oy ile % 14.50’sini, , MHP 2.194 oy ile oyların % 0.38’ini, SP 1.077 oy ile oyların % 0.19’unu, ve, SHP’nin de 1.411 oy ile oyların % 0.24’ünü aldığı görülmektedir. Yapılan seçimler sonucunda Belediye Başkanlığı tekrar CHP’ye geçmiş ve Hamdi Sedefçi Edirne Belediye Başkanı olmuştur. 2009 yılı yerel seçimlerinde sandık sayısı 322 olurken kayıtlı seçmen sayısı 99.207, seçimlerinde oy kullanan seçmen sayısı 82.821, geçerli oy sayısı 80.595, seçime katılma oranı da % 83,4 olmuştur. Bu yılki seçimlere 19 parti katılmış olup oy dağılımı ve oranları şu şekilde gerçekleşmiştir. Başkanlık seçimlerinde AKP 25.269 oy ile oyların % 31’ini, ANAP 233 oy ile oyların % 0.029’unu, CHP 46.545 oy ile oyların % 58’ini, DSP 1.976 oy ile oyların % 0.25’ini, MHP 3.016 oy ile oyların % 0.37’sini, SP’de 1.302 oy ile oyların % 0.16’sını, almıştır. Diğer partilerin toplam aldığı oy sayısı da 2.254’dir. Yapılan seçimler sonucunda CHP, belediye başkanlığını tekrar almıştır. 2014 yılında gerçekleşen seçimlere baktığımızda da, 353 sandık kurulduğu ve kayıtlı seçmen sayısının 108.609, oy kullanan seçmen sayısının da 96.956, geçerli oy sayısının da, 94.054 olarak gerçekleştiği, seçimlere katılım oranının da % 89.20 olduğu görülmektedir. Seçime 26 parti katılmıştır. Partilere göre oy dağılımı ve oranlarına baktığımızda AKP 28.177 oy ile oyların % 30’unu, CHP’de ise 34.663 oy ile oyların % 37’sini, DSP 9.624 oy ile oyların % 1’ini, MHP 17.218 oy ile oyların % 18’ini, SP 1.643 oy ile oyların % 0.17 sini aldığı görülmektedir. Diğer partilerin almış olduğu toplam oy sayısı 2.648’dir. Yapılan seçim sonuçlarıyla CHP’nin adayı Recep Gürkan Edirne Belediye Başkanı olarak Edirne halkı tarafından görevlendirilmiştir. Bu seçimlerde CHP Genel Merkezi, CHP Edirne Milletvekili Recep Gürkan’ı atama ile belediye başkan adayı yapmış, mevcut belediye başkanı Hamdi Sedefçi’yi aday göstermemiştir. Hamdi Sedefçi’de bu defa CHP’den istifa ederek DSP’den Edirne Belediye Başkanlığına adaylığını koymuş 9.624 oy alarak oyların % 1’ini alabilmiştir.
1984 yılı mahalli belediye başkanlığı seçimlerinde ANAP merkez ilçede kazanmış olduğu zaferi, 1989 yılı seçimlerinde SHP’ye devretmiştir. Bu dönem seçimlerinde ANAP oyların % 19.60 alırken SHP ise oyların % 42.70’ini kazanmıştır. Bu 30 yıllık süreçte yıllara göre partilerin en yüksek oy oranlarını incelediğimizde; ANAP en yüksek oyu 1999 yılında % 30.60 oranında oy alarak belediye başkanlığını almıştır. AKP ise seçimlere girdiği 2004 yılında % 30.30, 2009 yılında % 31, 2014 yılında da % 30 oy alarak belediye başkanlığı seçimlerinde Edirne merkez ilçede ikinci parti olmuştur. CHP ise seçimlere girdiği 1994 yılında % 31.30 oranında oy alırken, 1999 yılında % 22.40, 2004 yılında da % 32 oy almıştır. 2009 yılı seçim sonuçlarına baktığımızda CHP oylarının % 58’e çıktığını görüyoruz. 2014 yılında yapılan seçimlerde bu defa CHP % 37 oy almıştır. 2014 yılı seçim sonuçlarını incelediğimizde CHP oyların % 37’sini, AKP’de oyların % 30’unu, DSP’de % 1 oy alırken MHP’nin % 18 oy aldığı gözükmektedir. DSP’yi incelediğimizde ise 1989 yılında % 7.70, 1994 yılında % 12.20, 1999 yılında % 29.70, 2004 yılında ise % 0.33, 2009 yılında % 0.25 ve 2014 yılında da % 1 oy almıştır. DYP’yi incelediğimizde ise 1989 ve 1994 yılı seçimlerinde oy oranı % 17.20, 1999 yılında % 4.10, 2004 yılında % 14.50 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemler içinde en yüksek seçmenin katıldığı seçim yılı % 93.80 katılım oranı ile 1994 yılı seçimleridir. Seçmenin en az ilgi gösterdiği yerel seçimler ise % 72.1 ile 2004 yılı seçimleri olmuştur.
Yukarıdaki verilerde de görüleceği gibi halkımız kentimizin yönetimine aday olan parti temsilcilerini yaptığı hizmetler ile değerlendirerek oy verdiği, hizmetlerinden memnun kalmadığında hemen ilk seçimde cezalandırarak verdiği görevi geri aldığı görülmektedir. Bu seçimler de de kritik partinin MHP ve İYİ Partinin olduğu görülmektedir. 2014 yılında MHP başkanlık seçimlerinde oyların % 18’ini aldığı, İYİ Partinin de MHP’den ayrılan partililerden oluştuğu bilinmektedir. AK Parti ve MHP’nin kurduğu “Cumhuriyet İrtifakı”na karşın CHP ile İYİ Parti’de “Millet İrtifakı”nı kurmuştu. Parti Genel Başkanlarının kurmuş olduğu bu irtifaklar Edirne’de de uygulamaya konulmuştur.
Şimdi Edirne’nin merkez ilçede yaşayan halkı Cumhuriyet Halk Partisi belediye başkanının yaptığı 5 yıllık hizmetini değerlendirecektir. Kentin tarihi, kültürel ve turizm değerlerini öne çıkartılması için son beş yılda yapılan hizmetler, kentin şehir içi trafiğini azaltmak için iki çevre yolu düzenlemesi, Avrupa Birliği ve Kalkınma Ajansı gibi kuruluşlar aracılığıyla üretilen projeler ile sağlanan fonlar, kentin tarihi binalarının insanlığın yaşamına kazandırılması, kentin yıllardır süregelen çöp sorununun modern tesisler kurularak çözülmesi ve elektrik enerjisine çevrilerek ülke ekonomisine kazandırılması, ileri biyolojik arıtma ve içme suyu arıtma tesisleri ile Edirne Kent Müzesi ile Hasan Ali Çocuk Müzesi vb. gerçekleşen projeleri seçmen değerlendirecektir.
Aslında Cumhuriyet Halk Partili Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan’ın ilgili kurum/kuruluşların kredi izni vermediğinden başlatamadığı alt yapı projesi, kent halkının yaşam kalitesini yükseltecek en önemli çalışmasıdır. Bu bağlamda, Belediyenin tüm çalışmalarını tamamlamasına rağmen “Selimiye Cami Çevre Düzenlemesi Projesi”nin engellenmesi de seçmen tarafından muhakkak değerlendirecektir. 2018 yılında kentimiz 5 milyonun üstünde yabancı ve yerli turist tarafından ziyaret edilebilir hale gelmiş ise bunun bir başarı öyküsü muhakkak ki vardır.
Küreselleşen dünyada kentler, marka değerlerini yaratarak “Marka Kent” olma yarışı içindedir. Cumhuriyet ve Laikliğin Kalesine yaşam veren Edirne halkı; Kentin tarihi ve kültürel değerlerinin yanında “Trakya Silikon Tarım Vadisi”ni hayata geçirerek gençlerimize yeni iş imkânı sağlayabilecek, vizyoner, eğitimci ve kültür insanı kimliğine sahip siyasi liderini seçecektir.
Belediye Başkan Adayları ile Belediye Meclisi ve İl Genel Meclis Üyeliği Adaylarına, Muhtarlarımıza Başarılar Diliyorum.
Kaynakça:
Ökmen M; Parlak.B. ((2013) Kuram ve uygulamada yerel yönetimler.-Ankara. Orion kitabevi, s.335
TUİK (https://biruni.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/menuyerel.zul) Erişim 18.03.2019