Arkan zorbalığı çocuk ya da bireyin kendi yaşıtları tarafından bireysel ya da grup halinde maruz kaldığı sözel, fiziksel, siber, cinsel, sosyal ve psikolojik saldırganlık davranışlarıdır. Ne yazık ki akran zorbalığı her yaş kesiminde, kreşten tutun üniversite zamanına kadar her kesimde yapılmaktadır. Akran zorbalığı başlarda takılma ve şaka yoluyla başlayıp ilerleyen zamanlarda şiddeti artan saldırganlık davranışıdır.
Akran zorbalığı güç eşitsizliğinden ortaya çıkabilmektedir. Zorbalık yapan daha baskın, fiziksel olarak daha güçlü, daha sosyal, başkalarının haklarına saygı duymayan, kendi istekleri sağlayabilmek ve konumunu yükseltmek amacıyla başkasına zarar verici davranışta bulunan kişi veya kişilerdir. Zorbalığa uğrayan ise içe kapanık, sessiz ve fiziksel olarak güçsüz, diğerlerine göre farklı olarak değerlendirilen çocuk ya da bireydir.
Akran Zorbalığı Türleri Nelerdir?
Sözel Zorbalık: En sık karşılaşılan zorbalık çeşidi olduğu söylenebilir. İsim/ lakap takmak, kçük düşürmeye çalışma, hakaret ve küfür etme, fiziksel özellikleriyle alay etmek, tehdit etmek, iftira atmak ve sözel yolla zarar vermeye çalışmadır.
Fiziksel Zorbalık: İtme, durma, tekme atmak, çimdiklemek, saçını çekmek, tükürmek, kalem batırmak, eşyalarını izinsiz kullanmak, eşyalarına zarar vermek ve fiziksel olarak zarar vermeyi içermektedir.
Siber Zorbalık: Dijital ortamlarda rezil etmeye çalışmak, ifşa etmek, izinsiz fotoğrafını çekip paylaşmak, hakaret ve tehdit içeren mesajlar yollamak, sosyal medya hesaplarını çalmaya çalışmak ve paylaşımlarına uygunsuz yorumlarda bulunmak siber zorbalıktır.
Cinsel Zorbalık: Cinsel olarak dokunmaya çalışma, sıkıştırma, fiziksel tacizde bulunma, üstündekileri çıkartmaya çalışmak ve cinsel içerikli söylemlerde bulunmaktır.
Sosyal Zorbalık: Sınıf içindeki diğer kişilerden ayırmaya çalışmak, yalnız kalmasını sağlamak, oyunlara dahil etmemek, görmezden gelmek ve dışlamaktır.
Psikolojik Zorbalık: Yukarıda bahsettiğim zorbalık türlerinin hepsinin içinde psikolojik zorbalıkta bulunmaktadır. Akran zorbalığı travmatik bir deneyimdir. Bütün zorbalık türleri çocuk ya da bireyde hafife alınamayacak yaralar bırakmaktadır.
Çocuğunuzun Akran Zorbalığına Uğradığını Nasıl Anlayabilirsiz?
Akran zorbalığına uğrayan çocuk ya da birey, gün geçtikçe içe kapanır. Sınıfta yalnızlaştırıldığı gibi kendisini diğer ortamlardan da uzaklaştırmaya başlar. Depresif semptomlar beraberinde gelir. Sosyal anksiyete gelişebilir, öz saygısı, akademik başarısı düşer ve kendisini değersiz, işe yaramaz hissedebilir. Akran zorbalığı yaşayanlar okula gitmek istemeyebilir. Derslerine odaklanmakta güçlük çeker.
Fiziksel olarak akran zorbalığına uğrayanlarda ise vücudunda yaralar ve izler görülebilir. Eşyalarında hasarlar meydana gelebilir veya size kaybettiğini söyleyebilir.
Okula, herkese ve her şeye nefret, korku ve öfke dolu olabilirler. Tırnak yeme, uyku ve beslenme sorunları görülebilir.
Zorbalığa Uğrayan Çocuk İçin Neler Yapılabilir?
Zorbalığa uğraya çocuk “Ben zorbalığa uğruyorum.” diyerek sizlere gelmez. Bu sebeple ebeveynler ve öğretmenler olarak iyi birer gözlemci olmalısınız. Ancak yaşanılan bu durumu siz değil çocuğunuz çözecektir. Sadece sorunu anlatması ve uygun çözüm yolunu bulabilmesi için onu cesaretlendirmeli ve iletişiminizi sağlıklı kurmalısınız.
Sorgulayıcı, suçlayıcı cümleler kurmaktansa onun duygularını anlamaya çalışmalısınız.
Çocuğunuzda saldırgan bir yaklaşım sergilemek isteyebilir. Bu durumu sakince ele alıp, durumu kontrol altına almalısınız.
Gizem Ürek Psikolojik Danışmanlık
Psikolog Gizem Ürek