Gelecek kaygısı, her yaş aralığında deneyimlendiği gibi daha çok ergenlikte ve genç yetişkinlikte deneyimlenmektedir. Gelecek kaygısı bireyin, geleceği düşündüğünde olumsuz hissettiği hatta kimi zaman karşı koyamadığı kaygıdır.
Gelecek korkusu yaşayan bireyler, şu anın adını çıkarmak yerine sürelikli olarak geleceği düşünürler. Bu durumda bireyin, yaşadığı durumlardan, duygulardan, andan keyif alamamasına sebep olmaktadır. Bireyin aklında devamlı gelecek ile ilgili senaryolar ve çıkarımlar döner. Bizlerin geleceği kontrol etmek gücü yoktur ancak sürekli olarak geleceği kontrolü altına almaya çalışılır. Böylece gerçekle yüzleşildiğinde gelecek kaygısında artma yaşanmaktadır.
Başlıca Sebepleri Nelerdir?
Gelecek kaygısı, her rahatsızlıkta olduğu gibi tek sebebe bağlı değildir. Birçok sebebin birleşmesiyle yaşanabilmektedir.
Gelecek kaygısının başrolüne belirsizlik diyebiliriz. Geleceğin belirsiz ve bilinmiyor olması son derece kaygı verici bir durumdur. Bizler içgüdüsel olarak belirsiz durumları ve bilinmeyen durumları tehlike olarak algılayabiliriz. Böylece kaygı derecesi artarken durumlardan kaçınma yaşayabilmekteyiz. Geleceğin olumlu olması gibi olumsuz olma ihtimalide vardır. İnsanları bu durumu kabullenmekte zorluk yaşayabilmektedir.
Geleceğe yönelik hedef belirleyememe diğer sebeptir. Yönünün belirlemekte zorlanma, ne yapacağını, ne yapmak istediğini bilmemek, sayısız/sınırsız ihtimallerden hangisine adım atması gerektiğine karar verememek ve bu sebeplerden artan belirsizlik durumu, kaygının artmasına sebep olmaktadır.
Bireyin kendini yetersiz hissetmesi, gelecek kaygısına sebep olabilmektedir. Geleceğe yön verme konusunda kendisini yetersiz hisseden birey, karşılaşabileceği sorunlarla baş etmede de kendisini yetersiz olarak görebilmektedir. Bu durum kaygıyı artıracaktır.
Birey kaygılarını paylaşmak ve yardım almak yerine kendisini sosyal olarak izole eder. Çevreden yardım istemek, kaygıyı paylaşmak kaygıyı azaltmaktadır. Bunun aksini yaptığımız zaman kendimizi sosyal olarak izole edip yalnızlaştırdığımızda gelecek kaygımız artar ve başa çıkmakta zorlanabiliriz.
Neler Yapılabilir?
Kısa vadeli planlar yapmak ilk etapta kaygıyı azaltacaktır. Bunun sebebi kısa vadeli planlar yapıp geleceğe yön verebiliriz. Kısa vadeli planları hayata geçirdikten sonra tekrar kısa ve uzun vadeli planlar yapılmalıdır.
Kaygı yaratan durumları iyi analiz etmeliyiz. Bu durumlarda yaşanılan kaygıyı azaltmak için neler yapılabilir bu konu üzerinde yoğunlaşabilirsiniz.
Analizi yaptıktan sonra kendimizi durumlarla başa çıkmak için hazırlamış oluruz böylelikle kaygı önemli ölçüde azalacaktır.
Kendinizi çevrenizden izole etmek yerine güvenilir ilişkiler kurabilir, güvenli ilişkilerinizi sürdürebilirsiniz. Böylece güvende ve daha cesur hissedebilirisiniz.
Gizem Ürek Psikolojik Danışmanlık
Psikolog Gizem Ürek