Deprem, sel gibi doğal afetler, trafik ve uçak kazaları, savaş, taciz, tecavüz, şiddet ve işkence gibi herkes için stres sayılabilecek olumsuz durumlarla karşılaşan kişilerde çıkabilecek bir bozukluktur. Her travmatik olay yaşayanda çıktığını söyleyemeyiz. Travmatik olayın maruz kalma süresi ve şiddeti Travma Sonrası Stres Bozukluğu riskini artırmaktadır.
TSSB riskini artırabilecek faktörler için; bekar veya boşanmış olmak, ekonomik düzeyin düşük olması, eğitim seviyesinin düşük olması, cinsiyetin kadın olması, kişilik özellikleri, yeterli olmayan çevresel destek ve baş etme yöntemlerinin yetersiz olması diyebiliriz.
Belirtileri Nelerdir?
Travma Sonrası Stres Bozukluğunun, yeniden hatırlama (her hatırlamada olay sanki yeniden yaşanıyormuş gibi olması), kaçınma, aşırı uyarılma, olayların tekrarlanacağı korkusuyla tetikte olma, en küçük uyaranla irkilme hali, uykusuzluk, aşırı telaşlı ve kaygılı olma, huzursuzluk, telaşlı konuşma, travmatik olayın rüyalarda tekrarlanması, kaygı uzun sürerse depresyon ortaya çıkabilir, ilişkilerde duygu azalması, duygusal uyuşukluk ( duygusal yönden robot gibi olma hali), travmatik olay ile ilgili bellek çok kuvvetlenmiştir ancak başka olaylar karşısında bellek ve dikkat sorunları yaşanmaktadır, kendini ve çevreyi suçlama, çabuk sinirlenme, gelecek ile ilgili planlar yapamama ve yabancılaşma gibi belirtileri vardır.
Unutulmamalıdır ki her kişide bütün belirtiler bulunmayabilir.
Neler Yapılabilir?
Birey sosyal çevresinden destek alabilir. Kendisine iyi gelen, iyi hissettiren kişilerle vakit geçirebilir.
Sağlıksız baş etme yöntemleri yerine (alkol ve madde kullanımı) sağlıklı baş etme yöntemleri (TSSB hakkında bilgi edinmek, stres yönetimi) geliştirebilir. Sağlıksız baş etme yöntemleri kısa vadede etkili gibi görünse de tam aksine soruna yol açmakta ve asıl tedaviyi olumsuz yönde etkilemektedir.
Psikoterapiler oldukça etkilidir. Kişinin hatalı/olumsuz düşüncelerinin yerine sağlıklı/olumlu düşüncelerle değişim amaçlanmaktadır.
Bu süreçte davranışsal olarak bireyin korkup, kaçındığı durumlar anlaşılıp sistemli bir şekilde üstüne gitmesini sağlayıp korku ve kaygı duygusunu ve kaçınma davranışını azaltmak amaçlanır.
Bireyde 1 aydan uzun süren belirtiler varsa destek alması uygun olacaktır.
Gizem Ürek Psikolojik Danışmanlık
Psikolog Gizem Ürek