Mevsimsel depresyon dediğimiz şey ikiye ayrılmaktadır. Birincisi ve en sık karşımıza çıkan kış mevsiminde görülen, ikincisi daha seyrek olan yaz mevsiminde görülen depresyondur. Kış depresyonunun etkileri sonbaharda kendini göstermeye başlar ve şiddetini kış mevsimi aylarında artırır. Daha seyrek görülen yaz depresyonu ise ilkbahar sonlarında başlar yazın sonunda biter. Ancak kimilerinde sonbahar mevsiminin ilk aylarına kadar sürebilmektedir.
Döngü aynı mevsim dönemlerinde başlar, yılın diğer mevsimlerinde düzelmeler olur. Yaz mevsiminden kış mevsimine geçerken yaşanana mevsimsel değişiklikler bazı insanlar da ruhsal açıdan farklılıkların ortaya çıkmasına neden olur. Günler kısalmaya başlar, sıcaklık düşer. Sıcaklığın düşmesi, gündüz süresinin kısalması, yeşilin kendini kahverengiye bırakması, yağmur ve kar yağması...
Bizim karşımıza en çok çıkanı kış aylarında görülen mevsimsel depresyondur. Belirtiler, kış aylarından çıkmaya başladığımızda, havalar ısınmaya başladığında kendiliğinden azalma meydana gelmektedir.
Mevsimsel depresyon en çok kış mevsiminde artış gösterdiği için “Kış Depresyonu” da diyebiliriz. Mevsimsel depresyon kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık görülür.
Mevsimsel Depresyon Neden Olabilir?
Mevsimsel depresyonun nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Ancak etki olabilecek faktörlerden bahsedebiliriz.
Genetik yatkınlık diğer ruhsal sorunlarda olduğu gibi etkileyici faktörler arasında. Bazı karakter yapıları mevsimsel depresyona yatkınlığı artırmakta etkileyici faktör olabilmektedir.
Yaz aylarından kış aylarına geçerken yapılabilecek etkinliklerin mevsimsel değişiklik sebebiyle değişmesi ve aynı zamanda kısıtlı olması, etkinlik yapmayı seven kişilerin eve kapanmasına sebep olmakta. Bu durumda mevsimsel depresyona neden olabilmektedir. Sosyallikten, temiz havadan ve hareketten uzak kalırlar.
Yaz mevsiminden kış mevsimine geçerken azalan gündüz süresi, güneş ışığı biyolojik saati etkileyebilmekte, depresif duygulara yol açabilmekte ve mevsimsel depresyona neden olabilmektedir.
Güneş ışığının düşüğü serotonin seviyesini düşürerek mevsimsel depresyona neden olabilir.
Mevsimsel Depresyon Belirtileri Nelerdir?
• Olumsuz düşünceler ve hayattan zevk almama,
• Enerji toplayamama,
• Sürekli halsiz hissetme,
• Ümitsizlik, isteksizlik, sinirlilik,
• Eskiye kıyasla daha fazla yemek yeme ihtiyacı duyma,
• Dengesiz beslenmeye (fazla karbonhidrat tüketimi) bağlı kilo artışı,
• Sabahları erken kalkmakta/ aynı saatinde uyanmakta zorlanma,
• Günü uyuyarak vakit geçirme,
• Eve kapanma, dışarı çıkmama, sosyalleşmekten uzaklaşma, okul ve çalışma hayatına olumsuz etki,
• Dikkatini bir işe verememe mevsimsel depresyonun belirtileridir.
Mevsimsel Depresyona Tavsiyeler/Neler Yapılabilir?
• Gün ışığından olabildiğince fazla faydalanmaya çalışmalısınız. Perdeleri kaldırın içeri doğal ışığın girmesine izin verin. İş yerinde pencereye yakın oturmaya çalışın.
• Kendinizi eve kapatmayın, kapalı mekanlarda kalmamaya özen gösterin.
• Öğle arasında, mesai aralarında balkona, bahçeye çıkıp temiz hava ve gün ışığı almayı ihmal etmeyin.
• Ailenizi, arkadaşlarınızı ihmal etmemelisiniz. Onlarla vakit geçirmek size de iyi gelecektir. Günlük rutinlerinizi bozmamalısınız.
• Var olan aktivitelerinizi sürdürmeye çalışmalısınız. Daha önceden yaptığınız aktivite yoksa spor yapmak, bisiklete binmek, yoga, yüzmek, meditasyon gibi aktiviteler yapabilirisiniz. Bu şekilde stres ve anksiyete seviyenizi düşürmüş olur, mevsimsel depresyon belirtilerini azaltabilir hatta ortadan kaldırabilirsiniz.
• Gün içinde aşırı karbonhidrat tüketiminden kaçınmaya çalışmalısınız. Özellikle uyku öncesi aşırı yemek tüketimi sizin uyku kalitenizi düşürecekti. Sağlıklı uykuya önem verin.
• Haftada en az 3 gün yürüyüş yapmaya özen göstermelisiniz. En az 30-40 dakikalık yürüyüş size iyi gelecektir.
• Psikolojik desteğe başvurabilirsiniz. Bilişsel davranışçı terapi önemli etkiye sahiptir.